یادداشت روز:

فضيلت و اعمال ماه مبارک رجب از منظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

به گزارش نویدتهران،فضيلت و اعمال ماه مبارک رجب از منظر معظم له منتشر می شود.

ماه رجب از ماه هاى بسيار پرفضيلت ؛‏[1] و بسيار پربركت[2] است كه خداوند آن را بر ساير ماه ها برترى بخشيده و احترام آن را عظيم شمرده‏ است که در ادامه اهم فضیلت ها و اعمال آن ماه مبارک مورد واکاوی قرار می گیرد.[3]

مروری بر وقایع تاریخی ماه رجب

ماه مبارک رجب دارای ده روز تاریخی است که بعضی از آنها ایام ولادت و جشن است و بعضی از آنها ایام سوگواری و عزاداری است. ایام تاریخی این ماه از سایر ماه های سال بیشتر است.[4]

مطابق بعضى از روايات، اولین روز ماه رجب مصادف است با ولادت امام محمّد باقر عليه السلام در سال 57 هجرى قمرى ،[5] دوم ماه رجب مطابق برخى از روايات مصادف است با روز ولادت امام على‏النّقى عليه السلام در سال 212 هجرى؛.[6] هم چنین شهادت امام على النّقى عليه السلام در سال 254قمری در روز سوم ماه رجب واقع شده است.[7] ،[8]

دهم ماه جب روز ولادت امام محمّد تقى عليه السلام طبق بعضى از روايات است.[9] هم چنین سیزدهم ماه رجب روز ولادت امير مؤمنان على بن ابى‏طالب عليه السلام است؛ بنا بر مشهور اين مولود عزيزِ جهانِ انسانيّت، 12 سال قبل از بعثتِ رسول‏خدا صلى الله عليه و آله در داخل خانه كعبه، چشم به جهان گشود.[10] پانزدهم ماه رجب مطابق برخى از نقل‏ها، روز وفات حضرت زينب كبرا عليها السلام در سال 63 هجرى است.[11]

هيجدهم ماه روز وفات جناب ابراهيم، فرزند رسول خداست.[12] و بيست و پنجم ماه رجب نیز روز شهادت امام موسى بن جعفر عليه السلام در سال 183 هجرى است.[13] بيست و ششم ماه مطابق روايتى، روز وفات حضرت ابوطالب عليه السلام است.[14] و بيست و هفتم رجب آميخته است با ياد پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و بعثت پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله به نبوّت است.[15] و روزهاى مهمّ تاريخى ديگر؛ از اين نظر ماه رجب يكى از ماههاى بسيار پرخاطره اسلامى است.[16]

ماه رجب؛ بهار خودسازی و معنویت

از روايات متعدّدى كه درباره روزه‏هاى ماه رجب حتّى يك روز از آن وارد شده، اهمّيّت فوق‏العاده اين ماه، و عبادت و خودسازى در آن كاملًا روشن مى‏گردد،[17]از مجموع احاديث به خوبى استفاده مى‏شود كه اين ماه، ماه تهذيب نفوس و خودسازى و آغاز يك دوره جديدِ سير و سلوك الى اللَّه است، كه از ماه رجب آغاز و به ماه مبارك رمضان منتهى مى‏شود؛[18]

چرا رجب «ماه خدا» نامیده شده است؟

و از تعبيرات بعضى از روايات برمى‏آيد كه ماه رجب امتياز خاصّى دارد، تا آن‏جا كه ماه رجب «ماه خدا» ناميده شده‏ است[19] ؛ منظور از شهر الله(ماه خدا) اشاره به يك ماه با عظمت و متعالى است [20]به اصطلاح اين گونه اضافه«اضافه تشريفيه» است كه براى بيان عظمت چيزى آن را به خدا اضافه مى‏كنيم‏[21]یعنی این ماه در میان دیگر ماه های سال به نحو خاص انتساب به خداوند پيدا كرده و شرافت يافته است.[22]

لذا«شهر اللّه» (ماه‏ خدا) اشاره به نهايت شرف و عظمت ماه مبارك رجب است و اين كه می توان در این ماه آثارى از صفات الهى را دریافت کرد[23] ؛ وگرنه همه ماه‏ها ماه خداست.[24]

رجب؛ ماه بارش رحمت الهی

پيغمبراكرم صلى الله عليه و آله ماه رجب را «ماه اصَبّ» ناميده است، زيرا رحمت خدا در اين ماه بر امّت فرو مى‏ريزد.[25]،[26] لذا ماه رجب ماه رحمت است، ماه مغفرت و آمرزش است؛ چراكه درياى لطف و بخشش پروردگار در اين ماه موّاج است،[27] ماه‏ بركت است؛ چراكه انواع و مواهب معنوى الهى، همچون باران‏ رحمت‏ بر انسانها نازل مى‏گردد.[28]

لیله الرغائب؛شب پاداش ها

اوّلين شب جمعه ماه رجب را «ليلة الرّغائب» می گویند،« ليلة الرّغائب» يعنى شبى كه به خاطر پاداش‏ها و فضيلت ‏هاى فراوانى كه دارد، مورد ميل و رغبت فراوان است و يا به معناى« شب‏ پاداش‏هاى فراوان» است، زيرا« رغائب» جمع« رغيبه» است كه هم به معناى« كار مورد رغبت» آمده است و هم به معناى پاداش و عطاى فراوان.[29]

رسول خدا صلى الله عليه و آله در روايتى كه فضيلت ماه رجب را بيان مى‏كرد فرمود: «از اوّلين شب جمعه ماه رجب غافل نشويد كه فرشتگان آن را «ليلة الرّغائب» ناميدند».[30]

فضیلت عمره رجبیه از نگاه معصومین(علیهم السلام)

گفتنی است انجام «عمره»، در ماه رجب فضيلت فراوان دارد. طبق روايات اهل‏بيت عليهم السلام «عمره» در ماه رجب فضيلتى هم رديف حج دارد.[31] در روايتى از امام صادق عليه السلام آمده است:«افْضَلُ الْعُمْرَةِ، عُمْرَةُ رَجَبٍ؛با فضيلت‏ترين عمره، عمره در ماه رجب است».[32]،[33]

در روايتى ديگر از امام صادق عليه السلام پرسيدند: «عمره در ماه رجب افضل است يا ماه رمضان؟»فرمود:«عمره در ماه رجب افضل است».[34] در روايتى آمده است كه حضرت امام زين‏العابدين عليه السلام در ماه رجب به عمره رفته بود و شبانه‏روز، در كنار كعبه نماز بجا مى‏آورد و پيوسته در سجده بود، و در حال سجده اين ذكر را مى‏گفت:«عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ‏ عَبْدِكَ، فَلْيَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِكَ»و در آن مدّت، چيزى افزون بر اين ذكر نمى‏گفت![35]،[36]

چرا ماه رجب يکي ازماه هاي حرام است؟

ماه رجب يكى از ماههاى حرام است كه آغاز و ادامه جنگ در آن، با دشمنان اسلام حرام مى‏باشد مگر جنگ دفاعى،[37] و جنايات نيز در اين ماهها (ذى القعده، ذى الحجه، محرم و رجب)، ديه سنگين‏ترى دارد.[38]،[39]

بعضى از مفسران تحريم جنگ در اين چهار ماه را از زمان« ابراهيم خليل» مى‏دانند كه در عصر جاهليت عرب نيز به عنوان يك سنت به قوت خود باقى بود، هر چند آنها طبق اميال و هوسهاى خود گاهى جاى اين ماهها را تغيير مى‏دادند، ولى در اسلام همواره ثابت و لا يتغير است كه سه ماه آن پشت سر هم« ذى القعده» و« ذى الحجه» و«محرم» و يك ماه جدا است و آن ماه« رجب» است.[40]

از آن‏جا كه اسلام آيين رحمت و صلح و صفا، و مخالف جنگ و خونريزى و خشونت است، لذا عوامل بازدارنده‏اى را در حتّى در مورد جنگهاى تحميلى و ناخواسته در نظر گرفته، كه از جمله آنها حرمت جنگ در ماههاى حرام است.[41]

لذا تحريم جنگ در اين چهار ماه يكى از طرق پايان دادن به جنگهاى طويل المدة، و وسيله‏اى براى دعوت به صلح و آرامش بود، زيرا هنگامى كه جنگجويان چهار ماه از سال اسلحه را به زمين بگذارند و صداى چكاچك شمشيرها يا صفير گلوله‏ها خاموش شود و مجالى براى تفكر و انديشه به وجود آيد احتمال پايان يافتن جنگ بسيار زياد است.[42]هم چنین مى‏دانيم حج و عمره‏ از عباداتى است كه انسان را از جهان ماده جدا كرده و در محيطى مملو از معنويت فرو مى‏برد. جنگ‏ و جدالها، خصومتها، در مراسم حج و عمره به كلى كنار مى‏روند و انسان به يك نوع رياضت مشروع الهى دست مى‏زند، لذا به نظر مى‏رسد [43] ماه رجب در کنار ماه های شوال، ذی القعده و ذی الحجه حرام قرار داده شد تا عمره کعبه بجای آورده شود.[44]

لازم به ذکر است اگر دشمن بخواهد از اين قانون اسلامى سوء استفاده كند و حريم ماههاى حرام را بشكند اجازه مقابله به مثل به مسلمانان داده شده است.[45]

فضیلت وثواب روزه ماه رجب از نظر روایات

مرحوم «شيخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق عليه السلام نقل مى‏كند كه يكى از ياران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتش رسيد، چون نظر مبارك امام عليه السلام به او افتاد، فرمود: آيا در اين ماه روزه گرفته‏اى؟عرض كرد: نه، فرمود: آن قدر ثواب از تو فوت شده كه اندازه آن را كسى جز خدا نمى‏داند؛ اين ماهى است كه خداوند آن را بر ساير ماهها برترى بخشيده و احترام آن را عظيم شمرده، و براى روزه داشتن آن، پاداش‏هاى مهمّى قرار داده است. آن مرد عرض مى‏كند: آيا اگر در بقيّه اين ماه روزه بدارم، به بخشى از ثواب مى‏رسم؟ امام عليه السلام فرمود: آرى؛ سپس ثواب‏هاى مهمّى براى كسى كه فقط روز آخر ماه، يا دو روز آخر ماه، يا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بيان فرمودند؛ مانند نجات از سكرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شدايد قيامت و نايل شدن به برائت و رهايى از آتش دوزخ.[46]،[47]

در حديث ديگرى آمده است: «رجب» نام نهرى است در بهشت، از شير سفيدتر و از عسل شيرين‏تر؛ هر كس يك روز از اين ماه را روزه بدارد، از آن مى‏ نوشد![48] ،[49]

در حديث ديگرى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‏خوانيم: هر كس يك روز از اين ماه را روزه بگيرد، خشنودى‏ عظيم خدا را به دست آورده، خشم الهى از او دور مى‏شود، و درهاى جهنّم به روى او بسته خواهد شد![50] ،[51]هر كس سه روز از اين ماه را كه پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد، روزه بگيرد، فضيلت بسيار دارد و همچنين در ساير ماههاى حرام.[52]،[53]

ذکری که ثواب روزه گرفتن در ماه رجب را دارد

در روايتى از رسول خدا صلى الله عليه و آله آمده است: هر گاه كسى نتواند در اين ماه روزه بگيرد، هر روز صد مرتبه اين تسبيحات را بخواند، تا ثواب روزه آن را دريابد:سُبْحانَ الْإِلهِ الْجَليلِ، سُبْحانَ مَنْ لا يَنْبَغِى التَّسْبيحُ الَّا لَهُ، سُبْحانَ‏ الْأَعَزِّ الْأَكْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اهْلٌ.[54]پاك و منزّه است معبود باشكوه، پاك و منزه است كسى كه تسبيح جز براى او شايسته نسيت، پاك و منزه است‏ (خداوند) عزيز و گرامى، پاك و منزّه است آن كه عزّت رداى اوست و او شايسته آن است.[55]

اعمال ماه رجب

اعمال اين ماه علاوه بر روزه گرفتن بر دو بخش تقسيم مى‏شود:[56]

اعمال مشترک ماه رجب

اين اعمال مخصوص روز معيّنى نيست، بلكه در تمام ماه انجام مى‏شود از جمله:[57]در تمام ماه رجب، اين دعا را بخواند:«يا مَنْ يَمْلِكُ حَوآئِجَ السَّآئِلينَ، ويَعْلَمُ ضَميرَ الصَّامِتينَ[58]…؛اى مالك درخواست‏هاى نيازمندان، و داناى راز دلِ سكوت كنندگان…»[59]

هم چنین بخواند دعايى را كه امام صادق عليه السلام در هر روز از ماه رجب آن را مى‏خواندند:«خابَ الوافِدُونَ عَلى‏ غَيْرِكَ، وَخَسِرَ المُتَعَرِّضُونَ الَّا لَكَ[60]…؛وارد شوندگان بر غير تو نااميد شدند و روكنندگان به غير تو زيانكار شدند…»[61]

شيخ در «مصباح» از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه آن حضرت فرمود: در ماه رجب اين دعا را بخوان:«اللهُمَّ انّى‏ اسْئَلُكَ صَبْرَ الشَّاكِرينَ لَكَ[62]…؛ خدايا صبر شكرگزارانت را از تو مى‏خواهم…»[63]

«سيّد بن طاووس» نيز اين دعا را در «اقبال»، روايت كرده است و از روايت او به دست مى‏آيد كه اين دعا از جامعترين دعاها است كه در همه اوقات مى‏توان آن را خواند.[64]،[65]

شيخ طوسى مى‏فرمايد: مستحبّ است، هر روز اين دعا را بخوانند:«اللهُمَّ يا ذَا الْمِنَنِ السَّابِغَةِ، وَالْألاءِ الْوازِعَةِ[66]…؛خدايا، اى صاحب خير و بركت فراوان و نعمت‏هاى بى‏شمار…»[67]

مرحوم «شيخ طوسى» از شيخ كبير ابوجعفر محمّد بن عثمان بن سعيد، كه از نوّاب چهارگانه حضرت مهدى عليه السلام است اين روايت را از آن حضرت نقل كرده است، كه در هر روز از ايّام رجب، اين دعا را بخوان:«اللَّهُمَّ انّى‏ اسئَلُكَ بِمَعانى‏ جَميعِ ما يَدْعُوكَ بِهِ وُلاةُ امْرِكَ…[68]؛ خدايا از تو مى‏خواهم به محتواى تمامى آنچه پيروان فرمانت تو را به آن مى‏خوانند…»[69]

شيخ طوسى در روايت ديگرى از ناحيه مقدّسه حضرت مهدى عليه السلام، توسّط شيخ ابوالقاسم حسين بن روح رحمه الله كه از نوّاب خاص است اين دُعا را براى ايّام ماه رجب نقل كرده است:«اللهُمَّ انّى‏ اسئَلُكَ بِالْمَوْلُودَيْنِ فى‏ رَجَبٍ، مُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ الثَّانى‏، وَابْنِهِ‏ عَلِىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُنْتَجَبِ…[70]؛خدايا از تو مى‏خواهم به حقّ دو مولود ماه رجب محمد بن على دوم (امام جواد) و فرزندش‏ على بن محمّد…»[71]

همچنين شيخ طوسى روايت كرده است از جناب ابوالقاسم حسين بن روح رحمه الله ، نايب خاصّ حضرت صاحب‏الأمر عليه السلام که فرمود: در ماه رجب، به هر يك از مشاهد مشرّفه كه رفتى، با اين عبارت، آن معصوم را زيارت كن. وقتى كه داخل شدى بگو:الْحَمْدُ للَّهِ الَّذى‏ اشْهَدَنا مَشْهَدَ اوْلِيآئِهِ فى‏ رَجَبٍ…؛[72]حمد و سپاس مخصوص خداوندى است كه ما را در ماه رجب در زيارتگاه دوستانش حاضر نمود…»[73]

«سيّد بن طاووس» از محمّد بن ذكوان روايت كرده است، كه به امام صادق عليه السلام عرض كردم: اين ماه، ماه رجب است، به من دعايى بياموز كه خداوند متعال مرا با آن منفعت بخشد!امام عليه السلام فرمود: بنويس بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم و بگو در هر شب و روز از ماه رجب، پس از هر نماز:بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ،يا مَنْ ارْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ، وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ… ‏؛به نام خداوند بخشنده مهربان‏،اى كسى كه براى هر چيزى به تو اميدوارم، و از هر شرّى از خشمت ايمنى مى‏جويم…»[74]

سپس آن حضرت، محاسن شريف خود را، با دست چپ خود گرفت و در حالى كه انگشت سبّابه دستِ راستِ خود را حركت داد، با حالت تضرّع و التجا اين دعا را خواند. سپس گفت:«ياذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ، ياذَا النَّعْمآءِ وَالْجُودِ…؛[75]اى صاحب شكوه و بزرگوارى، اى صاحب نعمتها و بخشش…»[76]

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس در ماه رجب صد مرتبه بگويد:أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لا إلهَ إِلَّا هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ‏و در پايان صدقه‏اى بدهد، خداوند كارش را به رحمت و مغفرت پايان‏ دهد و هر كس چهارصد مرتبه آن را بگويد فضيلت شهيدان را دارد.[77]،[78]

همچنين رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه در ماه رجب هزار مرتبه‏«لا الهَ الَّا اللَّه»بگويد، خداوند براى او حسنات فراوانى مى‏نويسد.[79]،[80] در روايتى آمده است: «هر كس در ماه رجب، در وقت صبح، هفتاد مرتبه و شبانگاه نيز هفتاد مرتبه بگويد:«اسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ الَيْهِ»و پس از آن، دستها را بلند كند و بگويد:«أَللَّهُمَّ اغْفِرْ لي وَ تُبْ عَلَىَّ»اگر در همان ماه رجب بميرد، خداوند از او راضى خواهد بود …».[81]

«سيّد بن طاووس» در «اقبال» فضيلت فراوانى براى خواندن سوره «قل هو اللَّه احد» در ماه رجب نقل كرده است؛ از جمله از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت كرده است: هر كس با نيّت پاك در ماه رجب، ده هزار مرتبه سوره «قل هو اللَّه احد» را بخواند، وارد عرصه قيامت شود در حالى كه از گناه پاك باشد مانند روزى كه از مادر متولّد شده است، و هفتاد فرشته به استقبال او مى‏آيند و به وى بشارت بهشت را مى‏دهند.همچنين آن حضرت براى هزار بار خواندن سوره «قل هو اللَّه احد» در اين ماه و حتّى صد بار نيز پاداش زيادى ذكر كرد.[82]،[83]

در روايت دیگر از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل شده است كه آن حضرت فرمود: «هر كس يك روز از ماه رجب را روزه بدارد، و چهار ركعت نماز بگزارد (هر دو ركعت با يك سلام) و در ركعت اوّل صد مرتبه «آيةالكرسى» بخواند و در ركعت دوم، دويست مرتبه «قل هو اللَّه احد»؛ پيش از مردن جاى خود را در بهشت مى‏بيند و يا ديگرى جاى او را ببيند (و براى او توصيف كند)».[84]

گفتنی است می توان در طول ماه رجب شصت ركعت نماز بجا آورد به اين نحو كه: در هر شب از اين ماه، دو ركعت نماز بخواند، در هر ركعت، يك مرتبه «حمد» و سه مرتبه «قل يا ايّها الكافرون» و يك مرتبه «قل هو اللَّه احد» بخواند و پس از سلام نماز، دستها را بلند كند و بگويد:لا الهَ الَّا اللَّهُ، وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ…؛معبودى جز خدا نيست، يگانه‏اى كه شريكى ندارد …»و آنگاه دست‏ها را به صورت خود بكشد.[85]در ادامه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «هر كس اين عمل را به جا آورد، خداوند دعايش را مستجاب گرداند …».[86]

مرحوم «علّامه مجلسى» در «زاد المعاد» روايتى را از امير مؤمنان على عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده است كه آن حضرت فرمود: هر كس در هر شب و يا در هر روز از ماههاى رجب، شعبان و رمضان سوره «حمد»، «آيةالكرسى» و سوره‏هاى «قل يا ايّها الكافرون»، «قل هو اللّه احد»، «قل اعوذ برب الفلق» و «قل اعوذ برب النّاس» را سه مرتبه بخواند و سه مرتبه بگويد:«سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إلهَ إلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ اكْبَرُ، وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إلَّابِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ»و سه مرتبه بگويد:«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ»و سه مرتبه بگويد:«اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ»و چهارصد مرتبه بگويد:«اسْتَغفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إلَيْهِ»خداوند گناهانش را بيامرزد (هر چند زياد باشد) سپس در ادامه فرمود: اگر كسى در مدّت عمرش يك بار اين عمل را بجا آورد، خداوند در برابر هر حرفى پاداش فراوانى به وى عطا كند …[87]

اعمال مخصوص شب ها و روزهاى ماه رجب

شب اوّل ماه‏: انجام اعمالى در اين شب با ارزش، مورد سفارش است:[88] از رسول‏خدا صلى الله عليه و آله نقل شده است كه به هنگام رؤيت هلال ماه رجب، اين دعا را مى‏خواند:اللهُمَّ اهِلَّهُ عَلَيْنا بِالْأَمْنِ وَ الْإيمانِ…[89]؛خدايا ما را با امنيّت و ايمان و سلامتى و اسلام در اين ماه داخل كن»[90]، غسل كردن و زيارت امام حسين عليه السلام….[91] همچنین احياى شب اوّل ماه نیز وارد شده است[92] روز اوّل ماه رجب ‏ نيز اعمالى وارد شده است از قبیل روزه گرفتن، غسل كردن،[93] زيارت امام حسين عليه السلام و خواندن نماز حضرت سلمان.[94]

هم چنین در شب سيزدهم ماه رجب نیز اعمالی وارد شده است. [95]گفتنی است روز سيزدهم ماه رجب مصادف با ولادت اميرالمؤمنين على عليه السلام است و اوّلين روز از ايّام البيض است. روزه گرفتن در اين روز، و دو روز بعد، ثواب فراوانى دارد.[96] روزه گرفتن در روز چهاردهم رجب نیز پاداش فراوانى دارد[97]،[98]

هم چنین شب نيمه ماه رجب شب ارزشمندى است كه چند عمل در آن وارد شده است:[99]غسل،[100] احياى آن شب به عبادت،[101] زيارت امام حسين عليه السلام[102] و خواندن شش ركعت نماز ، بجا آوردن سى ركعت نمازو خواندن دوازده ركعت نماز ،هم چنین درروز نيمه رجب نیز غسل كردن،[103] زيارت امام حسين عليه السلام، بجا آوردن نماز جناب سلمان …وارد شده است.[104]

لازم به ذکر است عمل امّ داوود از مهمترين اعمال روز نيمه رجب است که براى برآمدن حاجات و رفع اندوه و غم، حلّ مشكلات و دفع ظلم ستمگران بسيار مؤثّر است.[105]

شب بيست و هفتم ماه رجب ‏ مصادف است با شب مبعث پیامبر اکرم(ص) که از شب‏هاى مهمّ سال و بسيار ارزشمند است. و اعمالى براى اين شب نقل شده است؛ از جمله غسل كردن،[106] خواندن دوازده ركعت نماز پیش از نیمه شب [107] و زيارت حضرت امير مؤمنان على عليه السلام.[108]

باید اذعان نمود بزرگان دینی برای روز بيست و هفتم رجب، که روز مبعث است وبسيار شريف و با ارزش،[109] اعمالى ذكر كرده‏اند که عبارت است از: غسل ،[110] روزه، زياد صلوات فرستادن،زيارت رسول خدا و امير مؤمنان عليهما السلام[111] و خواندن دوازده ركعت نماز.[112]

در روز آخر ماه رجب نیز نماز جناب سلمان وارد شده است، همچنين روزه نيز در اين روز پاداش فراوان دارد. [113]

سخن آخر:(از فرصت های معنوی ماه رجب غافل نشویم)

در خاتمه باید گفت بزرگان دين هنگامى كه اين ماه وارد مى‏شد، اهمّيّت‏ ويژه‏اى به آن مى‏دادند؛[114]حال خوشا به حال آنان كه قدر و منزلت اين ماه را بدانند و از فرصت های معنوی ماه رجب غافل نشوند .[115] و چه زيباست كه در اين ماه‏ عزيز، تا حد توان از ظرفیت های معنوی ماه رجب المرجب بهره گیریم و جزء ميهمانهاى حقيقى و واقعى پروردگار شويم؛ كه در صورت تحقق این مهم آلام ما تسكين خواهد یافت، دردهاى‏مان درمان خواهد شد و قلب و روحمان به آرامش خواهد رسید.[116]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir

[1] كليات مفاتيح نوين ؛ ص622.

[2] همان ؛ ص836.

[3] همان ؛ ص623.

[4] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛25/2/1392.

[5] مصباح المتهجّد؛ ص 801.

[6] همان؛ص 805 ، بحارالانوار؛ ج 50؛ ص 117؛ ح 9.

[7] مصباح المتهجّد، صفحه 805.

[8] كليات مفاتيح نوين ؛ ص622.

[9] مصباح المتهجّد، صفحه 805.

[10] همان؛ ص 805 ، زاد المعاد؛ص19.

[11] زينب‏الكبرى؛ ص 122.

[12] مصباح المتهجّد؛ ص 812.

[13] بحارالانوار؛ ج 48؛ ص 1؛ ح 1 ؛ص 8.

[14] همان.

[15] همان ؛ ص 813.

[16] كليات مفاتيح نوين ؛ ص623.

[17] همان.

[18] همان ؛ ص624.

[19] همان ؛ ص622.

[20] لغات در تفسير نمونه ؛ ص258.

[21] تفسير نمونه ؛ ج‏13 ؛ ص495.

[22] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقين) ؛ ج‏1 ؛ ص136.

[23] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج‏1 ؛ ص181.

[24] پيام قرآن ؛ ج‏2 ؛ ص117.

[25] مصباح المتهجّد؛ ص 797.

[26] كليات مفاتيح نوين ؛ ص623.

[27] مثالهاى زيباى قرآن ؛ ج‏1 ؛ ص7.

[28] همان؛ ص 8.

[29] كليات مفاتيح نوين ؛ ص635.

[30] همان.

[31] مصباح المتهجّد؛ ص 798.

[32] كافى؛ ج 4؛ ص 536؛ ح 6.

[33] كليات مفاتيح نوين ؛ ص636.

[34] فقيه؛ج 2؛ص 453؛ ح 2949.

[35] مصباح المتهجّد؛ ص 801 ، اقبال؛ ص 648.

[36] كليات مفاتيح نوين، ص: 637.

[37] مستدرك الوسائل؛ ج 11؛ ص 48؛ ح 2 ، جواهرالكلام؛ ج 21؛ ص 32.

[38] كافى؛ ج 7؛ ص 281؛ ح 6.

[39] كليات مفاتيح نوين ؛ ص623.

[40] تفسير نمونه ؛ ج‏7 ؛ ص406.

[41] از تو سوال مى كنند(مجموعه سوالات قرآنى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله) ؛ ص61.

[42] تفسير نمونه ؛ ج‏7 ؛ ص408.

[43] همان ؛ ج‏5 ؛ ص87.

[44] همان.

[45] تفسير نمونه، ج‏7، ص 409.

[46] امالى صدوق؛ ص 15؛ ح 7 ، بحارالانوار؛ ج 94؛ ص 32؛ ح 6.

[47] كليات مفاتيح نوين ؛ ص623.

[48] اقبال؛ ص 635.

[49] كليات مفاتيح نوين ؛ ص623.

[50] اقبال؛ ص 634.

[51] كليات مفاتيح نوين؛ ص 624.

[52] مقنعه؛ ص 375.

[53] كليات مفاتيح نوين، ص 624.

[54] اقبال؛ ص 637.

[55] كليات مفاتيح نوين ؛ ص624.

[56] همان.

[57] همان.

[58] اقبال؛ ص 643.

[59] كليات مفاتيح نوين؛ ص 624.

[60] اقبال؛ ص 643.

[61] كليات مفاتيح نوين؛625.

[62] مصباح المتهجّد؛ص 802.

[63] كليات مفاتيح نوين؛ ص 626.

[64] اقبال؛ص 643.

[65] كليات مفاتيح نوين؛ ص 626.

[66] مصباح المتهجّد؛ ص 802.

[67] كليات مفاتيح نوين؛ ص 626.

[68] مصباح المتهجّد؛ ص 803 ، بلدالامين؛ ص 179.

[69] كليات مفاتيح نوين؛ص 626.

[70] مصباح المتهجّد؛ ص 804.

[71] كليات مفاتيح نوين؛ ص 630.

[72] مصباح المتهجّد؛ ص 821 ، اقبال؛ ص 631.

[73] كليات مفاتيح نوين؛ ص 630.

[74] همان؛ص633.

[75] اقبال؛ص 644 ، بحارالانوار؛ ج 95؛ص 390.

[76] كليات مفاتيح نوين؛ص 633.

[77] اقبال؛ ص 648.

[78] كليات مفاتيح نوين ؛ ص634.

[79] اقبال؛ص648.

[80] كليات مفاتيح نوين ؛ ص634.

[81] اقبال؛ ص 648.

[82] همان.

[83] كليات مفاتيح نوين ؛ ص634.

[84] اقبال ؛ ص 637.

[85] كليات مفاتيح نوين ؛ ص635.

[86] اقبال؛ص 630.

[87] زاد المعاد؛ ص 12.

[88] كليات مفاتيح نوين ؛ ص637.

[89] اقبال؛ ص 627.

[90] كليات مفاتيح نوين ؛ ص637.

[91] زاد المعاد؛ ص 13.

[92] كليات مفاتيح نوين ؛ ص637.

[93] اقبال؛ ص 628.

[94] كليات مفاتيح نوين ؛ ص641.

[95] ر.ک:كليات مفاتيح نوين ؛ ص643.

[96] اقبال؛ ص 656.

[97] همان؛ ص 655.

[98] كليات مفاتيح نوين ؛ ص643.

[99] همان.

[100] زاد المعاد؛ ص 19 و 20.

[101] همان.

[102] همان.

[103] مصباح المتهجّد؛ ص 807.

[104] كليات مفاتيح نوين ؛ ص644.

[105] همان ؛ ص645.

[106] مصباح المتهجّد؛ ص 814.

[107] ر.ک: كليات مفاتيح نوين ؛ ص655

[108] همان.

[109] همان ؛ ص656.

[110] مصباح المتهجّد؛ ص 814.

[111] زاد المعاد؛ ص 40.

[112] كليات مفاتيح نوين ؛ ص661.

[113] همان ؛ ص665.

[114] همان ؛ ص836.

[115] همان ؛ ص624.

[116] والاترين بندگان ؛ ص12.